تورم در ماه های آینده ادامه دار و غیرقابل پیش بینی خواهد بود

طبق آخرین آمارهای مرکز آمار ایران نرخ تورم ماهانه تیرماه بیش از ۴ و نیم درصد اعلام شده است. نرخی که هر چند نسبت به رکورد ۱۲ و ۳ دهم درصدی خردادماه کمتر است اما باز هم در نوع خود تورم ماهانه بزرگی محسوب می شود.

حمید حاج اسماعیلی تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با فراز، درباره تورم تیرماه بیان کرد: ما باید اتفاقات و تصمیماتی را که هم در حوزه سیاست‌های اقتصادی و هم در برنامه‌های دولت داشتیم، آنها را بررسی کنیم که نتایج اثرگذاریشان در حوزه اقتصادی تا چه زمانی ممکن است مشخص شود. یکی از اقداماتی که انجام دادیم بحث یارانه‌هاست. گرچه مدت زیادی نیست که یارانه‌ها در کشور انجام شده و بالاخره ما یک مبلغی را فراتر از مبلغ قبلی در قالب یارانه نقدی برای مردم توزیع می کنیم که اثرات تورمی آن می تواند موجب افزایش قیمت‌ها باشد و حتی می تواند در ماه‌های آینده خودش را نشان دهد.

احتمال تورم غیر قابل پیش بینی در ماه های آینده

 وی ادامه داد: دولت با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مخصوصا در حوزه دارو و نان که اقدامات آن تشدیدتر شده و ما این روزها مردم را درگیر قیمت دارو در همه اقلامش شاهد هستیم، این هم می تواند تورم‌های غیرقابل پیش بینی در ماه‌های آینده برای کشور به دنبال داشته باشد. مواد غذایی به دنبال افزایش قیمت‌هایی که دولت با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در حوزه روغن و گوشت انجام داد؛ که ما حداقل طی ۱۰-۱۵ روز گذشته شاهد افزایش قیمت گوشت در کشور بودیم. شاید قیمت مرغ نسبت به آن قیمت‌هایی که دولت تعیین کرد هنوز افزایش جدی‌تری پیدا نکرده اما گوشت قرمز طی ۱۰-۱۵ روز گذشته حدود ۴۰٪ مجددا افزایش قیمت داشته که ما این عرضه گوشت و افزایش قیمت آن را مخصوصا در میادین تره‌بار که نظارت‌های دولتی در آنجا بیشتر است شاهد بودیم.

حاج اسماعیلی اظهار کرد: بنابراین، افزایش قیمت‌ها در داخل و افزایش قیمت در خارج مخصوصا وابستگی که ما هنوز به مواد غذایی داریم باید آنها را از خارج وارد کنیم. این افزایش قیمت‌ها در خارج رفته رفته بیشتر هم می شود. به دلیل اینکه هرچه به فصل سرما در اروپا نزدیک می شویم افزایش قیمت انرژی و افزایش قیمت مواد غذایی را خواهیم داشت.

تاثیر تورم جهانی بر تورم ایران

وی ادامه داد: اثرات تورم اقتصاد جهانی بر اقتصاد داخلی دیررس‌تر است. بنابراین، ما اثر تورم جهانی را بر اقتصاد کشور به صورت جدی در ماه‌های آینده خواهیم دید. به نظر من، ما به صورت طبیعی ظرف ماه‌های آینده دوباره افزایش تورم را شاهد خواهیم بود و اگر ما وارد نیمه دوم سال شویم و این اثرات تورمی در آن موقع تشدید شود همینطور که به سمت پایان سال می رویم یک روند طبیعی برای افزایش تورم در داخل کشور خواهیم داشت و اینها همه در شرایطی که ما هنوز تحریک تقاضا در داخل انجام ندادیم و افزایش شرایط قدرت خرید مردم برای اینکه بتوانند بازار را برای خرید تحریک کنند هنوز اتفاق نیفتاده که آن هم خودش می تواند شرایطی ایجاد کند. فلذا انبساط شرایط بازار رفته رفته ایجاد تورم می کند. بنابراین، به لحاظ فنی افزایش تورم را در ماه‌های آینده همچنان خواهیم داشت.

افزایش اعتراضات و ادامه سیکل تورم
 

حاج اسماعیلی اظهار کرد: در حال حاضر در عرصه نرخ ارز کاملا شرایط منقبضی را در بازار شاهد هستیم و تغییری نمی بینیم. تقاضا در بازار بالاست و دولت با شرایط کاملا محدود و امنیتی بازار ارز را کنترل می کند. پس این نشانه‌ای که جراحی اقتصادی بتواند ثباتی در عرصه سیاست‌های پولی و ارزی ایجاد کند هنوز اتفاقی را شاهد نیستیم و در عرصه میدانی خبری از آن نیست. دومین موضوع این است که دولت اگر درآمدهای کشور را افزایش دهد که بخشی از آن می تواند کسری بودجه را از بین ببرد باید رفاه عمومی بیشتر شود. در حال حاضر شدت اعتراضات بازنشستگان، کارمندان و کارگران را برای افزایش حقوق‌ها شاهد هستیم، اطلاعاتی که در پایان سال گذشته برای افزایش حقوق‌ها اتفاق افتاد هنوز محقق نشده است آن هم بخاطر اقداماتی که از طرف دولت بازدارنده بوده و اجازه نداده حقوق کارکنان که شامل بازنشستگان، کارمندان و کارگران است به اندازه نرخ تورم افزایش پیدا کند، این تقاضا و این اعتراضات همچنان ادامه پیدا می کند و وقتی این مشکلات پیدا شوند دولت به سمت توزیع اوراق، استقراض، چاپ پول و افزایش نقدینگی می رود که این موارد محرک افزایش تورم خواهد بود.

حذف ارز ترجیحی، اجبار بود نه جراحی اقتصادی

وی تصریح کرد: در جراحی اقتصادی چیزی جز افزایش قیمت‌ها از طرف دولت شاهد نبودیم و آنچه که دولت اسم آن را جراحی اقتصادی می گذارد حذف ارز ۴۲۰۰ تومان بود. حذف ارز ۴۲۰۰ تومان به اجبار بر کشور اتفاق افتاد به دلیل اینکه دولت منابع ارزی نداشت که بخواهد تخصیص دهد. توجه کنید که این یک الزام و اجباری بود که دولت به سمت این رفت، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کمکی به مردم نکرده است. به دلیل اینکه دولت قرار بود بتواند مستقیما مردم را حمایت کند اما الان مردم مستقیما با افزایش قیمت‌ها مواجه هستند و بجای اینکه قیمت‌های ارزان را دریافت کنند آنچه که دولت برای جبران افزایش قیمت‌ها انجام داده یارانه نقدی بوده که اصلا تناسبی با افزایش قیمت‌ها ندارد.

بدون کاهش تورم، اتفاقی در رفاه نمی افتد

او در پاسخ به این پرسش، با توجه به این تورمی که ماه به ماه بیشتر می شود جامعه باید منتظر چه شرایطی در بازار اقتصادی باشد؟ تاکید کرد: مردم منتظر اقدامات دولت هستند و تا دولت ناترازی در بودجه دولت، در سیستم بانکی و در شرکت‌های وابسته به دولت و نهادهای حاکمیتی را برطرف نکند همچنان مشکل خواهیم داشت. واقعیت این است که بانک‌ها چون حاکمیتی و دولتی هستند با مشکلات عدیده‌ای رو به رو‌ هستند که بخشی از تورم ناشی از فعالیت بانک‌ها است و دولت تا زمانی که نتواند این کسری‌ها را جبران کند، تا نتواند شرایط سیستم پولی و ارزی کشوری را ثبات دهد نمی تواند مشکلات داخلی را حل کند. شانسی که ما آوردیم این است که بدهی‌های دولت به خارج خیلی کم است اما در عوض درآمد داخلی که داریم پایین است و باعث شده که سرانه کشور به شدت تنزل پیدا کند و مردم به نسبت تورم قدرت خرید نداشته باشند که خود این ایجاد تورم می کند.

این تحلیلگر براین باور است: دولت اگر نتواند تورم را کاهش دهد هیچ اتفاقی چه در حوزه بحث جراحی اقتصادی و چه در بحث توزیع منابع کشور و رفاه عمومی اتفاق نخواهد افتاد. به نظر من، امسال هم در کشور با افزایش تورم مواجه هستیم به دلیل اینکه دولت نتوانسته الزامات اساسی را برای کاهش تورم انجام دهد.

سیاست جامع نداریم

حاج اسماعیلی اظهار کرد: دولت با یک دوگانه در عرصه سیاسی رو به روست که برروی اقتصاد اثر گذاشته است. دولت از طرفی شعار می دهد که ما بر منابع داخلی متکی هستیم و از طرفی باید فشار تورمی ناشی از تحریم‌ها را خنثی کند که این دو با هم جور در نمی آیند. ما باید یک سیاست جامع را برای رفع مشکلات اقتصادی داشته باشیم یعنی باید هم این نگاه را داشته باشیم که با دنیا تعامل کنیم تا بتوانیم مشکلات اقتصادی را حل کنیم و هم باید از ظرفیت‌های داخل استفاده و احیا کنیم. اینکه تکیه دولت بر وضعیت و منابع داخلی است، این راه گشا نیست چون فشارها از خارج باعث می شوند که ما نتوانیم ظرفیت‌های داخلی را به درستی احیا کنیم.

وی اشاره کرد: بنابراین، دولت باید سیاست‌های جامعی را برای رفع مشکلات اقتصادی داشته باشد که می تواند استفاده از ظرفیت‌های خارجی و منابع داخلی باشد اگر دولت این دو روند را دنبال کند شاید شرایط بهتر شود، اگر دولت بخواهد در رابطه با ظرفیت‌های خارجی همچنان دچار مشکل باشد و نتواند راه جدیدی را پیدا کند مطمئن باشید که از طریق ظرفیت‌های داخلی ما در کوتاه مدت امکان حل مشکلات را نداریم.

باید با دنیا تعامل کنیم

حاج اسماعیلی در پایان خاطرنشان کرد: تورم در ایران یک بحران اقتصادی و اجتماعی است و دولت باید سریع‌تر برای این موضوع چاره جویی کند. دولت باید با دنیا تعامل کند چون بخش زیادی از تورم شکل گرفته در ایران ناشی از فشارهای تورمی که بر اقتصاد ایران اعمال می شود و این اجازه را نمی دهد که تورم در کوتاه مدت کاهش پیدا کند. بنابراین، دولت باید علاوه بر اینکه شرایط داخلی را احیا کند باید در حوزه خارجی هم به همین نسبت تلاش کند و اگر اینکار اتفاق نیفتد باید نگران بود برای تورمی که دارد در ایران مزمن می شود و نرخ آن هم دو برابر متوسطی  که ما طی ۵۰ سال اخیر داشتیم.